Familiebedrijven: driecirkelmodel en familiestatuut

Driecirkelmodel en familiebedrijven

Familiebedrijven zijn er in allerlei soorten en maten, van kleine tot beursgenoteerde onderneming. Wat de omvang ook is, ieder familiebedrijf heeft te maken de drie dimensies van eigendom, familie en bedrijf. Dit betreft het zogeheten driecirkelmodel, ontwikkeld door Davis en Tagiuri (hieronder opgenomen). Verschillende familieleden kunnen meerdere rollen hebben. Met het model kan inzichtelijk worden gemaakt welke verschillende rollen binnen het familiebedrijf bestaan en hoe met deze rollen kan worden omgegaan. Rolverwarring kan hierdoor worden voorkomen. Ook kan het inzichtelijk maken van de rollen van opvolgers en overige betrokkenen waardevol zijn bij een bedrijfsopvolgingstraject.

Het familiestatuut

In het familiestatuut worden afspraken vastgelegd die gelden tussen de familieleden in relatie tot het bedrijf. Het familiestatuut ziet op de drie cirkels van familie, eigendom en bedrijf. Met het familiestatuut wordt beoogd om toekomstige conflicten te vermijden. Mochten er toch conflicten ontstaan, dan zijn deze makkelijk op te lossen aan de hand van het statuut. Van belang is dan ook dat het familiestatuut is opgesteld voordat er eventuele conflicten zijn.

Niet alleen het familiestatuut zelf, maar ook de route om tot het familiestatuut te komen verkleint de kans op toekomstige conflicten. Er moet namelijk open en transparant gecommuniceerd worden, om te kunnen komen tot een familiestatuut. Door een onafhankelijke derde bij dit project te betrekken, kan worden voorkomen dat niet in oude patronen wordt gevallen.

Het familiestatuut kan een belangrijke rol vervullen binnen een bedrijfsopvolgingstraject. In de praktijk is een dergelijk traject namelijk vaak een risicovolle gebeurtenis voor de onderneming. Het spreekwoord ‘verwerven, vererven en verderven in drie generaties’ geldt niet voor niets. Slechts een zeer beperkte groep familiebedrijven haalt de vierde generatie. Door een familiestatuut op te stellen, wordt de kans op een succesvolle bedrijfsopvolging naar de volgende generatie, vergroot omdat mogelijke conflictpunten op voorhand zijn afgestemd.

Het familiestatuut is een dynamisch document, dat in de loop der tijd naar wens kan worden aangepast. Het is in beginsel juridisch niet bindend. Wel kan het familiestatuut meer binding krijgen door in de statuten kwaliteitseisen aan de aandeelhouder te stellen, inhoudende dat de aandeelhouder zich moet hebben gecommitteerd aan het familiestatuut.

Voorbeeld afspraken familiestatuut

In het familiestatuut worden kunnen bijvoorbeeld afspraken worden gemaakt over de volgende onderdelen:

• Wat zijn de kernwaarden en doelstellingen van het bedrijf?
• Wat zijn de belangrijkste normen en waarden van de familie?
• Kan een familielid dat niet werkzaam is in de onderneming, toch aandeelhouder zijn?
• Kunnen derden/niet familieleden of aangetrouwde familieleden aandeelhouder of bestuurder zijn?
• Wat is de taak- en rolverdeling binnen directie en management?
• Hoe worden de beloningen bepaald van werkzame familieleden?
• In welke situaties moeten de aandelen worden aangeboden aan overige familieleden?
• Hoe wordt de prijs bepaald van aandelen die verkocht worden?
• Kan de koopsom voor aandelen schuldig worden gebleven en onder welke voorwaarden?
• Wat is de procedure bij een bedrijfsopvolging?
• Welke afspraken gelden bij een echtscheiding of overlijden?
• Mag er een pandrecht op aandelen worden gegeven?

Natuurlijk kunnen ook andere afspraken worden vastgelegd in het statuut. Tevens kunnen in het familiestatuut sancties worden opgenomen indien het statuut niet wordt nageleefd.

Wilt u meer weten?

Neem contact op met een van onze adviseurs binnen team Family Wealth.